Ziektebeelden hond

Vanwege de besmettelijkheid van kennelhoest komt het het meest voor bij honden die frequent in aanraking komen met grotere groepen verschillende honden. De naam zegt het al, want een kennel is bij uitstek een situatie waar kennelhoest kan worden overgedragen tussen honden. Maar ook in uitlaatgroepen, op hondenshows of andere situaties in het dagelijks leven waar honden hun soortgenoten tegenkomen of op plekken komen waar veel andere honden zijn geweest, lopen honden risico van een infectie met kennelhoest.

De infectie komt tot stand door inademing van hele kleine waterdruppeltjes, die in de lucht terechtkomen na het niezen of hoesten door een hond met kennelhoest. De virussen en bacterie in deze waterdruppeltjes infecteren de hond via het neusslijmvlies. De ziekteverschijnselen treden vaak heel acuut op in de vorm van een harde droge en soms uitputtende hoest. Het opgehoeste slijm wordt doorgeslikt maar kan ook kokhalzen veroorzaken. In ernstige gevallen krijgt de hond koorts.

De hond kan in principe goed zelf genezen van kennelhoest en er is meestal geen medicatie nodig. Soms kunnen ernstige complicaties optreden, waarvan de meest bedreigende een bacteriële longontsteking is. Deze is slecht behandelbaar met antibiotica en de hond wordt ernstig ziek. Wanneer de hond symptomen van kennelhoest vertoont is het dan ook verstandig om een dierenarts te raadplegen voor lichamelijk onderzoek en met name om de longen te onderzoeken om tijdig een secundaire bacteriële infectie te onderkennen. Wanneer noodzakelijk zal er een antibioticum worden voorgeschreven. Als uw hond kennelhoest heeft, is het verstandig om andere hondeneigenaren in uw omgeving te waarschuwen.

Helaas is er geen goed medicijn tegen virusziekten, daarom bestaat de behandeling uit ondersteunende maatregelen voor het zieke dier. Veel honden overleven de massale aanval van het virus op het lichaam niet. Hoe ouder en hoe sterker de pup is, hoe groter de kans om te overleven.

Daarnaast is het belangrijk de diagnose zo snel mogelijk te stellen, zodat de ondersteunende therapie de pup een overlevingskans kan bieden. Het virus is zeer sterk en kan 3-6 maanden overleven in de omgeving. Het laat zich zeer slecht bestrijden en kan alleen gedood worden met een sterk geconcentreerde bleekwateroplossing of door besmette kleding op 90 graden te wassen. De praktische uitvoering hiervan is lastig in een huis met meubels, gordijnen en vloerbedekking. Daarom is het belangrijk om, als er in een kennel of huis een besmette pup heeft geleefd, gedurende 6 maanden-1 jaar geen jonge honden binnen te laten.

Via urine scheiden geïnfecteerde honden leptospiren uit en besmetten daarmee de leefomgeving. Met name uitlaatplaatsen, grasvelden en stilstaand (zwem)water zijn beruchte besmettingshaarden. Kleine knaagdieren, zoals muizen en ratten, spelen een rol bij de verdere verspreiding en instandhouding van leptospiren in het milieu. Elke hond kan besmet raken met leptospiren, zowel in de stad als op het platteland. Bijna elke hond eet wel eens gras of zwemt graag. Op zulke momenten komt de hond in contact met leptospiren. Door jaarlijks te vaccineren bouwen honden de noodzakelijke weerstand op en vermindert de kans dat uw hond ziek wordt.

Dieren kunnen beschermd worden tegen rabiës door middel van een vaccinatie. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met uw dierenarts.

Voor het reizen met dieren naar het buitenland gelden voor verschillende landen verschillende regels. Dieren zijn in het algemeen door vaccinatie goed beschermd tegen rabiës, maar het is toch aan te bevelen het contact met zoogdieren in risicolanden zoveel mogelijk te vermijden. Mede omdat de eigenaar van het huisdier vaak ook risico loopt om contact te hebben met zo’n dier.
Voor de invoer van dieren vanuit het buitenland gelden voor verschillende landen ook verschillende regels. Huisdieren zoals honden, katten en fretten die geïmporteerd worden, moeten voorzien zijn van een gezondheidscertificaat. Uit dit gezondheidscertificaat blijkt dat de dieren zijn gevaccineerd en, afhankelijk van uit welk land ze komen, een bloedtest hebben gehad voor de controle op het aanslaan van de vaccinatie.

Als uw huisdier verschijnselen van rabiës vertoont dient u zo snel mogelijk uw dierenarts of de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) te waarschuwen. Onder verantwoordelijkheid van de NVWA zal onderzoek worden ingesteld naar de mogelijke besmetting. Indien er een officiële verdenking volgt, worden er maatregelen genomen om de verspreiding van het virus te voorkomen. Diereigenaren zijn wettelijk verplicht hieraan mee te werken. Afhankelijk van de omstandigheden kan het dier in quarantaine worden geplaatst of geëuthanaseerd worden voor onderzoek op rabiës.
Er bestaat helaas geen test om bij levende zoogdieren vast te stellen of een dier rabiës heeft. Het virus kan alleen worden vastgesteld door onderzoek van de hersenen in een speciaal daarvoor ingericht laboratorium bij het Centraal Veterinair Instituut (CVI).
Na een melding van een mogelijk besmet dier, neemt een dierziektedeskundige van de NVWA contact met de melder op. De dierziektedeskundige geeft advies over de maatregelen die genomen moeten worden ten aanzien van het dier. Als sprake is van besmettingsgevaar door contact met een vleermuis, wordt de vleermuis voor onderzoek naar het CVI gebracht.

Voor dieren die rabiës hebben bestaan helaas geen medicijnen. Ook dieren die mogelijk in contact zijn geweest met een besmet dier moeten worden onderzocht. De NVWA voert dit contactonderzoek uit om verspreiding te voorkomen. Contactdieren die correct gevaccineerd zijn tegen rabiës worden nog een keer gevaccineerd. Andere contactdieren worden gedurende 6 maanden in officiële quarantaine geplaatst en gevaccineerd of geëuthanaseerd en onderzocht.
De Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) wordt bij een besmetting door de NVWA op de hoogte gesteld. De GGD gaat na welke contacten hebben plaatsgevonden tussen het besmette dier(en) en mensen. Als blijft dat de patiënt contact heeft gehad met personen die mogelijk met rabiës besmet zijn, volgt er ook een contactonderzoek bij mensen. Dit wordt uitgevoerd in overleg met het Landelijk Coördinatiecentrum Infectieziekten (LCI). De NVWA kan op verzoek van de GGD voorlichting en advies geven.
Alle bovenstaande informatie is terug te vinden op www.vwa.nl.

Indien u vermoedt dat uw hond een baarmoederontsteking heeft of wanneer uw hond één van bovenstaande symptomen vertoont, neemt u best spoedig contact op met onze praktijk, DAP Doetinchem-Zeddam via het telefoon nummer 0314-663000 (Zeddam) of 0314-324631 (Doetinchem). Een baarmoederontsteking is in beginsel een spoedgeval en zal ook als zodanig door ons worden behandeld! Na een algemeen klinisch onderzoek worden de verder te nemen stappen met u overlegd. Via echografie of met een röntgenfoto kan de baarmoeder in beeld worden gebracht. Eer kan een bloedonderzoek worden uitgevoerd om bv. de nierwaarden of ontsteking te controleren. Vervolgens worden de mogelijke behandelopties met u besproken. Een baarmoederontsteking met veel pus (pyometra) kan het best operatief worden verwijderd, in een aantal gevallen moet dat met spoed gebeuren! In bepaalde zeldzame gevallen kan voor een medicamenteuze behandeling worden gekozen. De dierenartsen van DAP Doetinchem-Zeddam hebben veel ervaring met het behandelen van honden met baarmoederontsteking.

Om het ontstaan van een baarmoederontsteking bij de hond goed te begrijpen is het belangrijk om te weten dat de teef een erg lange cyclus heeft, gemiddeld zo’n 6 maanden. Het hormonale verloop tijdens de cyclus is vergelijkbaar aan het verloop bij een drachtige teef. Na de loopsheid stijgt het hormoon progesteron, ook wel het ‘zwangerschapshormoon’ genoemd. Dit hormoon zorgt ervoor dat de baarmoederklieren gestimuleerd worden en vloeistof produceren, hierdoor kan wand van de baarmoeder dikker worden en ontstaan er holtes met kliervocht in de wand (zgn. cysteuze endometrium hyperplasie). Progesteron zorgt er ook voor dat de spieren van de baarmoeder niet samentrekken waardoor het kliervocht in de baarmoeder achterblijft. Bacteriën, meestal afkomstig van de vagina (bv. E. coli), kunnen vervolgens deze abnormale baarmoeder relatief gemakkelijk infecteren waardoor een ontsteking ontstaat. De baarmoeder is soms helemaal gevuld met etter en de hond is erg ziek. Deze ziekte treedt vaak zo’n 2 maanden na de loopsheid op. Bij een open pyometra komt er uitvloeiing uit de vulva. Deze kan gelig of bloederig zijn. Bij een gesloten baarmoederontsteking is de baarmoedermond gesloten en ziet men geen. De baarmoeder kan erg groot worden en zelfs in de buik knappen.

De ziekte van Cushing wordt veroorzaakt door een overmaat aan cortisol, een hormoon, in het bloed. Deze overmaat aan hormoon veroorzaakt de ziekteverschijnselen. Het wordt afgegeven door de bijnier. Er zijn twee vormen van de ziekte van Cushing: de hypofyse-afhankelijke vorm, waarbij een kleine goedaardige tumor in de hypofyse, een klein orgaan in de hersenen, ervoor zorgt dat de bijnieren teveel hormoon gaan produceren. Ca. 85% van de honden met ziekte van Cushing heeft de hypofyse-afhankelijke vorm. Ten tweede is er de bijnierafhankelijke vorm, waarbij een bijniertumor ervoor zorgt dat de bijnieren teveel hormoon afgeven. Soms ontstaan verschijnselen van de ziekte van Cushing door langdurige cortisol gift, zgn. iatrogene Cushing. De ziekte wordt dan niet veroorzaakt doordat het lichaam zelf teveel cortisol aanmaakt, maar omdat er van buitenaf teveel cortisone wordt toegediend (d.m.v. tabletten of injecties). In dit geval moet de dosering van de toegediende cortisone langzaam afgebouwd worden i.o.m. de behandelend dierenarts.

• Acute nierinsufficiëntie: urineproductie houdt op, plots erge lusteloosheid
• Chronische nierinsufficiëntie: het meest typische symptoom is polyurie/polydipsie (veel plassen en daardóór veel drinken). Doordat de nefronen beschadigd zijn kunnen ze het water niet meer resorberen uit de urine, daardoor moet het dier heel veel water drinken om het watergehalte in zijn lichaam op peil te houden. In het eindstadium van de ziekte kan de urineproductie stilvallen.
• Andere symptomen van chronische nierinsufficiëntie zijn slecht eten, lusteloosheid, braken en gewichtsverlies. Vaak hebben deze katten ook pijnlijke zweren in de mond en een typische ademgeur.

Bij oudere dieren ontstaat artrose door een natuurlijk verouderingsproces. Er wordt meer kraakbeen afgebroken dan dat er nieuw gevormd wordt en een beschadiging herstelt minder goed. Dieren die een aangeboren gewrichtsprobleem of ontwikkelingsstoornis hebben zoals elleboogdysplasie, OCD in de schouder of heupdysplasie zullen eerder artrose ontwikkelen. Ook een trauma of een ontsteking kan leiden tot artrose. Een trauma ter hoogte van het gewricht kan ontstaan ten gevolge van bv. een breuk of een gescheurde kruisband. Een ontsteking kan veroorzaakt worden door een infectie, bv. een bacterie, of door het afweersysteem van het dier zelf, vergelijkbaar met reuma bij de mens. Overgewicht is een extra risicofactor en het is belangrijk dit te voorkomen of te behandelen.

Gewrichten met artrose hebben vaak een verminderde beweeglijkheid en zijn pijnlijk bij strekken en buigen. Het gewricht kan opgezet zijn indien het ook ontstoken is. Er kan een röntgenfoto gemaakt worden waarmee de diagnose bevestigd wordt. Artrose is niet te genezen maar wel te behandelen Omdat we artrose niet kunnen genezen, is de behandeling erop gericht de vicieuze cirkel te doorbreken en de symptomen te verminderen. Ze bestaat uit 4 pijlers:
• gewichtsbeheersing
• gecontroleerde beweging
• ontstekingsremmers met ook een pijnstillende werking
• remmen van verdere gewrichtsslijtage

Als eerste stap is een verandering in levensstijl nodig. Indien nodig moet het dier afvallen en de spieren moeten versterkt worden door een gedoseerde, rechtlijnige beweging. Hiermee bedoelen we vaker per dag kleine stukjes wandelen, rustig naast de fiets lopen of zwemmen. Ook fysiotherapie of aquatherapie is een goed idee. Het is belangrijk dat deze beweging voor uw dier geen extra pijn veroorzaakt, hij/zij mag niet stijver of pijnlijker zijn na de beweging dan ervoor. Spelen met andere honden of achter een balletje aanrennen is te belastend voor de gewrichten. Ook springen en trap lopen moet zo veel mogelijk worden voorkomen.

Sommige eigenaars realiseren zich niet dat hun dier overgewicht heeft of kennen de gevaren voor de gezondheid hiervan niet. 30% van de honden in Nederland heeft overgewicht. Obesitas leidt tot extra belasting van de gewrichten en daardoor verergering van de artrose. Bovendien worden in vetweefsel stoffen geproduceerd die de ontsteking bevorderen. Het is dus erg belangrijk dat uw hond in goede conditie is en blijft!

Ontstekingsremmers zorgen er niet alleen voor dat de hond pijnvrij kan bewegen en daardoor beter zijn/haar bespiering houdt, maar remmen eveneens de ontsteking en daardoor het ontstaan van verdere kraakbeenschade. Samen met u, zoeken we het medicijn dat het best bij uw dier past zowel qua verdraagzaamheid, sterkte van het middel, toedieningswijze, toedieningsfrequentie etc.

Om het kraakbeen te ondersteunen, te beschermen en de ontsteking te remmen kan speciaal dieetvoer worden gegeven of voedingssupplementen zoals glucosamine en chondroitine, omega 3 vetzuren en Flexadin. Royal Canin Mobility Diet is een volledige voeding voor volwassen en oudere honden en katten. Deze speciale voeding helpt de beweeglijkheid van de gewrichten te behouden. Mobility Diet bevat een hoog gehalte aan omega 3 vetzuren, glucosamine en chondroitine en groenlipmosselolie, voedingssupplementen die het kraakbeen ondersteunen en de ontsteking remmen. Daarnaast draagt de voeding bij aan het behoud van een gezond gewicht, een gezonde darmflora en bevat ze antioxidanten wat het afweersysteem ondersteunt.

Als alle infectieuze oorzaken zijn uitgesloten of onder controle zijn en uw huisdier blijft jeuk houden, is het mogelijk allergisch. Het immuunsysteem beschermt ons en uw huisdier wanneer ziektekiemen zoals bacteriën en virussen het lichaam binnendringen. Het zet een heleboel reacties in gang met als doel de schadelijke kiem te doden. Maar soms reageert het immuunsysteem ook op onschadelijke stoffen in onze omgeving, zoals pollen of huisstofmijt, dan spreken we van een allergie. Bij de mens denken we dan vooral aan astma, hooikoorts of eczeem. Bij honden en katten uit een allergie zich vaak in huidproblemen. Allergie kan onderverdeeld worden in 4 groepen: vlooienallergie, voedselallergie, atopie en contactallergie.

De meest voorkomende allergie bij de hond is vlooienallergie dermatitis, uw huisdier is dan allergisch voor het speeksel dat de vlo injecteert in de huid wanneer ze bloed zuigt waardoor een heftige jeuk ontstaat, vnl. op de rug en staartbasis. Daarbovenop kan zich een bacteriële infectie ontwikkelen zoals bv. een ‘hotspot’. De allergie uit zich meestal in de zomer maar kan het hele jaar voorkomen. De diagnose wordt gesteld aan de hand van het klinisch beeld, soms kunnen vlooien of vlooienuitwerpselen worden aangetroffen, maar aangezien allergische dieren zich vaker likken, zijn vlooien makkelijker aan te tonen bij uw andere huisdieren. Verder ondersteunt een goede respons op vlooienbehandeling zonder verdere medicatie ook de diagnose. Het is van groot belang dat alle in-contact dieren én de omgeving gedurende minstens 4 maanden tegen vlooien wordt behandeld. Onze assistentes kunnen u zeer goed adviseren over de beste vlooienbestrijding voor uw dier en bij veel jeukklachten kunt u bij de dierenarts terecht voor een injectie tegen de jeuk.

De diagnose van atopie kan nooit perfect objectief worden gesteld, zoals dat bij een gebroken poot of darmtumor wel kan en is eerder een diagnose door uitsluiting van andere oorzaken van jeuk zoals parasitaire aandoeningen, schimmel, etc. en het bestrijden van secundaire bacteriële en gistinfecties. Atopie kan zich bij honden manifesteren als huid- en oorontsteking, verkoudheid of oogontsteking. Atopie start in 75% van de gevallen op jonge leeftijd en komt vaker voor bij bepaalde rassen.

Bij aanvang heeft het dier jeuk zonder of met minimale huidletsels zoals roodheid en kleine papels, bij navragen blijken sommige honden reeds een oorontsteking te hebben gehad. De jeuk kan wel/niet seizoensgebonden zijn, afhankelijk van de allergenen die meespelen. Bij chronische, onbehandelde honden treden vanzelfsprekend opvallendere huidletsels naar voor zoals bruinverkleuring van de poten, kaalheid, hyperpigmentatie, schilfering, verdikking van de huid en plooivorming, secundaire bacteriële/gist infecties die leiden tot sterk ruikende en vettige vacht.

Wanneer de symptomen atopie doen vermoeden, kan een allergie test worden uitgevoerd. Er zijn 2 allergie testen beschikbaar nl. de intradermale huidtest en de allergie screening via bloedonderzoek. Omdat er geen genezing is voor atopische dermatitis, moet er levenslang behandeld worden. Het doel van de therapie is de jeuk en ontsteking te verminderen en de huid in zo optimaal mogelijke conditie te houden waardoor infecties minder kans krijgen. Hyposensibilisatie, cyclosporine, glucocorticosteroiden onderdrukken in respectievelijk 60-70%, 80% en 95% van gevallen de jeuk en ontsteking erg goed, echter glucocorticosteroiden hebben de meeste bijwerkingen. Soms wordt voor een combinatie therapie gekozen. Een ondersteunend dieet is naast shampoo, extra essentiële vetzuren en het continu bestrijden van bijkomende infecties aangewezen om de huidbarrière te verbeteren. Het belangrijkste voor een hond met atopie en zijn eigenaar is dat de behandeling ‘op maat’ moet zijn en dat deze over de tijd heen regelmatig moet worden bijgestuurd naargelang de symptomen. Uw dierenarts kan u het beste adviseren over de mogelijke testen en behandelopties.

Schildklierhormoon is belangrijk voor de groeifase van de haarcyclus en de normale stofwisseling van de huid. Een doffe vacht met schilfering, blijvende kaalheid na scheren, een donker verkleurde huid, terugkerende secundaire infecties en kaalheid op de flanken kan passen bij hypothyroidie (traagwerkende schildklier).
Bij de ziekte van Cushing kan een doffe, schilferige vacht voorkomen en symmetrische tot veralgemeende kaalheid vnl. op de romp. De dieren hebben een dunne huid, een slechte wondgenezing en een verhoogde vatbaarheid voor infecties. Daarnaast zijn er vaak enkele opvallende algemene symptomen, zie: “Hyperadrenocorticisme of de ziekte van Cushing”. Wanneer teveel mannelijke of vrouwelijke hormonen worden geproduceerd, bv. bij een testis- of bijniertumor, kan o.a. vergroting van de staartklier, een vette huid, oorontstekingen, kaalheid en vervrouwelijking voorkomen.

Bij gedilateerde cardiomyopathie is het hart van de hond vergroot. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een verzwakte hartspier. Het hart kan minder krachtig kloppen en er komt minder bloed in de bloedvaten. Het lichaam van de hond reageert hierop door de bloedvaten een beetje dicht te knijpen, zodat de bloeddruk op peil blijft. Hierdoor moet het hart echter nog harder werken. Deze vicieuze cirkel kan alleen via medicatie doorbroken worden.

DOE DE TEST
Hoe weet je nu dat je hond mogelijk last van hartproblemen heeft? Er zijn symptomen die daar op kunnen wijzen. Antwoord JA of NEE op de volgende vragen over uw hond:

• Mijn hond is snel moe van het rennen.
• Mijn hond hoest wel eens.
• Mijn hond is rusteloos gedurende de nacht.
• Mijn hond is minder alert.
• Mijn hond verliest gewicht.
• Mijn hond is kortademig en hijgt snel.
• Mijn hond valt wel eens flauw.
• Het tandvlees van mijn hond is bleek i.p.v. roze.
• Mijn hond gaat soms liggen tijdens het uitlaten.
• De buik van mijn hond is dikker geworden.
• Mijn hond heeft een verminderde eetlust.
• Mijn hond wil steeds korter uitgelaten worden.

Als u één of meer vragen met JA heeft beantwoord, heeft uw hond mogelijk last van een hartaandoening. Een andere aandoening is echter ook niet uit te sluiten. Overleg daarom met uw dierenarts over de juiste maatregelen.